MARCUS TULLIUS CICERO (ÇİÇERO)

Romalı hukukçu, hatip ve filozof Çiçero, Roma’ya ve Cumhuriyet’e verdiği üstün hizmete ve bir dönem halk kahramanı kabul edilmesine rağmen Roma’da Julius Caesar’ın ölümünden sonra ikinci Triumvirlik ( Octavius, Marcus Antonius ve Lepidus’un oluşturdukları üçlü imparatorluk) kurulduğunda devlet düşmanı ilan edilmiştir. M.Ö 43 yılında muhalifleri ortadan kaldırmaya kararlı olan bu yapı, Çiçero’yu başını keserek idam etmiştir. Çiçero’nun kesilen başı Roma Forum’una asılmış; elleri ise bir zamanlar en çok sözü geçen adamı olduğu Roma Senatosu’nun kapısına çivilenerek halka teşhir edilmiştir.

Çiçero (M.Ö. 106 - 43)

Hitabet yeteneği ve hukuk bilgisi sayesinde ulaştığı, Roma’daki siyaset kariyerinin zirvesi olan Consulluk ve Senato üyeliğinden sonra karşılaştığı son oldukça hazindir. Gerçi Çiçero, Roma’nın siyasi entrikalarına yabancı olan bir şahsiyet değildir. M.Ö 63 yılında Catilina’nın Roma Cumhuriyeti’ni ve Senato’yu yıkmaya yönelik komplosunu ortaya çıkararak Roma’yı büyük bir tehlikeden kurtaran Çiçero, halkın gözünde kahraman haline gelmişti ve “Pater Patriae” (Vatanın babası) unvanını almıştı. Üstüne üstlük Catilina girişimine katılan komplocuların bir kısmının yargılama yapılmaksızın ve yasal prosedür uygulanmaksızın idam edilmesine sebep olmuştur. Daha sonraki süreçte bu idamlar nedeniyle Çiçero sürgün edilmiştir. Sürgünde ve daha sonraki yıllarda Çiçero, siyasetten uzak kalarak kendisini felsefeye adamıştır. Stoacı felsefeye yakınlaşmış ve ideal Roma devletinin nasıl olması gerektiğini belirttiği “De Re Publica” (Devlet Üzerine)* isimli eserini yazmıştır. 

 

Cicero, Catilina girişimcilerini suçluyor

Çiçero, Roma devletini ve değerlerini yüceltmiş ve devletin her daim adaleti gözetmesini salık vermiştir. Ancak kendisi iktidarın araçlarını kullandığında, Catilina komplocularının başına geldiği üzere adaleti yerine getirmekten kaçınmıştır. Aynı şekilde kendisini muhalif gören, teoride Cumhuriyet’i savunan ve yücelten fikirlerini kendilerinin kuracağı yeni düzen için tehlikeli gören üçlü diktatörlük de Çiçero’ya karşı adil davranmamıştır.

Siyaset eğer adalet ile icra edilmezse siyasi menfaatler esas alınır ve siyasi entrikalar enstrüman olarak kullanılmak suretiyle yerine getirilirse; adaletin de bu şekilde karşılıklı adaletsizliklerle sağlanmaya çalışılacağı kuşkusuzdur. 

  

(*)Kaynaklar: Cicero, Devlet Üzerine (İthaki Yayınları, Çeviren: Cengiz Çevik)